yahya peygamber (prodromos) kilisesi, niğde, 2022
.jpeg)
foto: Fatma Başer (inst:artteacheer) (Uygulama Sonrası)
foto: https://www.nigde.bel.tr (Uygulama Sonrası)
foto: @cuneytkarahmetoğlu, 2025 (Uygulama Sonrası)
İŞVEREN: NİĞDE BELEDİYESİ KENTSEL TASARIM MÜDÜRLÜĞÜ
Niğde Belediyesi tarafından 100. Yıl Halk Kütüphanesi olarak yeniden işlevlendirilen yapının Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Teşhir Tanzim ve Mühendislik Projeleri 2022 yılında Kharit Mimarlık tarafından hazırlanmıştır ve Tarihi Kentler Birliği’nin 2024 yılındaki ‘Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü’nü almıştır.
EKİP:
Mimari Koruma: Tuğba Günay (Y. Mimar Koruma Uzmanı), Mithat Zafer (Mimar), Melike Soyal (Mimar), Murat Alpaslan (İnşaat Teknikeri)
Mühendislik Projeleri: O. Mete Işıkoğlu (Yüksek İnşaat Müh.), Ömür Özger (İnşaat Müh.), Salih Sipahioğlu (Makine Müh.), Selim Sipahioğlu (Elektrik Müh.)
Tarihsel Araştırma: Emine Çabuk (Sanat Tarihçi)
Niğde ili Merkez ilçede yer alan ve kitabesine göre 19. yy’da inşa edildiği bilinen kilise sonraki dönemlerde farklı amaçlarla kullanılmıştır. Niğde Belediyesi kullanımında olan yapının rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri 2015 yılında Mithat Zafer Mimarlık bünyesinde hazırlanmıştır. 2022 yılında işlevinin kütüphane olarak talep edilmesinin ardından Kharit Mimarlık tarafından revize restorasyon ve teşhir-tanzim projeleri hazırlanmıştır.
Kilise, batıdaki ana giriş kapısı üzerinde yer alan kitabesine göre; “Vaftizci Yahya Peygambere adanan kilise, Sultan Abdülmecid Han döneminde (1839-1861), Konya metropoliti Neofitos Efendi’nin bulunduğu günlerde, Ortodoks Hristiyan halkının maddi destekleriyle Baş Mimar Kiriakosa 1 Haziran 1861 temelden inşa ettirilmiştir”. Doğu-batı doğrultuda dikdörtgen planda olan kilise, üç nefli ve üç apsisli bazilikal tiptedir. 1923 yılındaki mübadeleden sonra işlevselliğini yitiren kilise, bu tarihten itibaren kendi kaderine terk edilmiştir. Yahya Peygamber (Prodromos) Kilisesi günümüze, özgünlüğünü büyük bir ölçüde koruyarak ulaştırmayı başarabilmiş, Niğde ve çevresindeki geç dönem kiliseler arasında en önemlisi ve en büyüğünü teşkil etmektedir. 1928 yılında A. Gabriel tarafından Niğde’nin güneyinden çekilen eski bir fotoğrafa göre kilisenin batı cephesinde üçgen çatılı ve direkli çan kulesinin yer aldığı görülmektedir.
