top of page

mar patyum keldani kilisesi, diyarbakır, 2020

diyarbakirdaki-mar-petyun-keldani-kilisesi-kapilarini-depremzedelere-acti-115600-20230212.

foto: http://www.sakinca.com (Uygulama Sonrası)

diyarbakirda-7-yil-sonra-keldaniler-ayin-yapacak-133816-20230704.jpg

foto: https://www.malabadigazetesi.com (Uygulama Sonrası)

İŞVEREN: İBRAHİM ÖZ

 

Diyarbakır ili, Sur içi bölgesi, “45 pafta, 198 ada, 14, 15, 16, 17, 18” parselde yer alan “Mar Petyum Keldani” Kilisesi, Keldani Cemaati Vakfı’na ait olup, Diyarbakır ili, Sur içi Bölgesi'nde Yeni Kapı Mahallesi Mar Petyum Sokak’ta bulunmaktadır. 2015 Sur olayları esnasında zarar gören yapının rölöve, restitüsyon, restorasyon ile mühendislik projeleri Kharit Mimarlık tarafından 2020 yılında hazırlanmıştır.

 

EKİP: 

Mimari Koruma: Tuğba Günay (Y. Mimar Koruma Uzmanı)

Tarihsel Araştırma: Emine Çabuk (Sanat Tarihçi)​

1.jpg
4.jpg
5.jpg
vaziyet.jpg
zemin.jpg
1kat.jpg
cephe1.jpg
KES2.jpg
KES1.jpg
KES3.jpg
cephe.jpg

Diyarbakır Mar Petyum Keldani Kilisesi'nin ‘şehitler şehri Mayafarqin’ ruhuna uygun olarak, 5.yyʼda Nesturi Diyarbakır valisi Akakius zamanında yapıldığı sanılmaktadır(Abraham Garis 2014).Kiliseye adını veren Mar Petyum şahsı, İran’ın Laşbar yöresindeki Davın köyünde bir Mecusi olarak dünyaya gelir. Babası Dad-Koşnab rahip olan kardeşi Yazdin tarafından vaftiz edilir ve Dad-Yeşou adını alır. Mar Petyum amcası rahip Yazdin tarafından 14 yıl boyunca yetiştirilir, öğretilir ve sonra da rahip olur. Mar Petyun ve amcası rahip Yazdin ile birlikte, öğretileriyle, ibadetleriyle ve yaptıkları mucizelerle ün alır ve iyileşmek isteyenler onları ziyaret eder(Abraham Garis 2014).

​ Yapıda, dört adet kitabe bulunmaktadır. Güney giriş kapısının üstünde, Müştemilat bölümü güney kısımda,  Kilise bölümü kuzey giriş kapısı üstünde ve kilise konut bölümü kuzey kanatta yer almaktadır. Kitabelerin çevirisi İsveç Göteborg Mor Gabriel Süryani Ortodoks Kilisesi Papazı Abraham Garis ve Mardin Artuklu Ünv. Yaşayan Diller Enstitüsü, Süryani Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı Öğr. Üyesi, Mihael Akyüz tarafından yapılmıştır. 

Mar Petyum Keldani Kilisesi ana mekânı, dört sıra nef ve bu nefleri oluşturan dört sıra kemerden meydana gelmiştir. Kilisenin doğu apsis'inin hemen üst bölümünde çan kulesi Yer almaktadır.  Kilisenin iç batı kısmında, günümüze kadar ulaşamayan koro katının olduğuna dair kesin bilgi veren izler (bingiler) bulunmaktadır. Kilisenin kuzey ve güney olmak üzere iki girişi bulunmaktadır.

Mar Petyum Keldani Kilisesi geleneksel yapım tekniğiyle inşa edilmiş ve ana yapım malzemesi bazalttır. Kilise bölümü kalın dış duvarlarla sınırlandırılmış olup, iç mekân sütunlara oturmuş çift merkezli yüksek kemerlerle geçilmiştir. Dış duvarların sokağa bakan yüzeyleri düzgün moloz örgülüdür. İç yüzeyler, kemerler ve döşeme kesme taştır. Konut bölümü de geleneksel ev yapım tekniği özelliklerini yansıtmaktadır. Avlu cepheleri ve kemerler kesme taştan yapılmıştır. Yapının Surp Giragos Kilisesi ile komşu olduğu arka sağır duvarın bir bölümü kerpiçtir. Yükü hafifletmek amacıyla taşıyıcı duvarların üst bölümleri genelde kerpiçten yapılabilmektedir. Konut bölümü avlusu ile kilise doğu avlusu da bazalttan yapılmıştır. Yarım beşgen biçimli dışa çıkıntılı orta apsisin dış yüzeyleri ve piramidal külahı da bazalt örgülüdür.

  • LinkedIn
  • Instagram

© 2025 Kharit Mimarlık / Tüm Hakları Saklıdır

bottom of page